De Iraakse, sinds 2004 in Finland wonende schrijver en filmregisseur Hassan Blasim (1973) opent zijn verhalenbundel Lijkententoonstelling met 'De wolf'. Na vijf maanden in een bos gewoond te hebben, keert een man terug naar zijn flat. Daar wordt hij direct door een wolf besprongen. Net op tijd weet hij de badkamer te bereiken. Hij wacht de ochtend af, hopend dat de wolf zal zijn verdwenen.

Dat de wolf een metafoor is voor zijn angst, moge duidelijk zijn. Blasims verhalen spelen zich immers allemaal af tijdens de vele oorlogen die Irak hebben geteisterd. Maar Blasim is vooral geïnteresseerd in de manier waarop zijn personages hun angsten tot een verhaal maken, vol fantasie, want de werkelijkheid is toch al niet te geloven.

Dit levert verhalen op die aan het beste werk van Isaak Babel doen denken. Terwijl de bommen inslaan, denkt een soldaat aan zijn masterscriptie over fantasyliteratuur, de chauffeur van een moordcommando richt zijn aandacht op een konijn dat een ei heeft gelegd. Of zoals Blasim schrijft: 'In een oogwenk vervormt de realiteit, verdwijnt de coherentie en begint de hallucinatie.'

Een van de huiveringwekkendste verhalen is 'De vrachtwagen naar Berlijn'. 35 Iraakse jongens zitten dagenlang opgesloten in een vrachtwagen en als de achterdeur eindelijk wordt opengemaakt, springt er een 'met bloed bevlekte jongen' uit: 'En voordat hij in het bos verdween, veranderde hij in een grijze wolf.'

Werkelijkheid en verbeelding lopen onnavolgbaar door elkaar heen en Blasim stelt meer dan eens dat het ook allemaal verzonnen kan zijn. Dus niet, denk je dan. En daardoor komt de gruwel des te harder aan.

****

Verberg tekst

Een voormalige chef cultuur van een Iraakse krant staat terecht. Toen hij tijdens de Iraans-Iraakse oorlog fantastisch goede verhalen toegestuurd kreeg van een frontsoldaat en even later vernam dat de man was gesneuveld, had hij zijn kans schoon gezien. Hij had de verhalen onder zijn eigen naam gepubliceerd en er wereldwijd succes mee geoogst. Maar toen kwamen er nieuwe verhalen, steeds meer, en de man had beslist een verbrandingsoven te bouwen, om er alle oorlogsverhalen in te laten verdwijnen.

Militaire krant is een typisch verhaal uit de bundel Lijkententoonstelling van de Iraakse, maar al dertien jaar in Finland wonende Hassan Blasim. Het is vlijmscherp, druipt van de zwarte humor en telt meerdere betekenislagen. Blasim zal nooit zomaar een rechttoe-rechtaanverhaaltje vertellen, er zit altijd een mythische of historische verwijzing in die het universeler maakt. Soms overheerst de ernst, zoals in het verhaal over 34 asielzoekers die vier dagen opgesloten zitten in een achtergelaten vrachtwagen met bestemming Berlijn. Andere keren laat Blasim zijn cynisme de vrije loop, zoals in het titelverhaal, waarin iemand die in opdracht van het regime sadistische huurmoordenaars ronselt zegt dat ze ervan moeten profiteren. Voor je het weet, is het ook hier weer uit met de pret, zegt hij, en moeten we naar een ander land verhuizen om onze gang te kunnen gaan.

****

Jurgen Maas, 168 blz., € 19,95.

Verberg tekst

De verhalen in deze bundel zijn surrealistisch en wreed. Ze spelen zich af in Finland en in Irak na de val van Saddam Hussein. De auteur (1973) is naast schrijver ook filmmaker. Hij is zelf afkomstig uit Irak, en woont nu in Finland, zijn verhalen schrijft hij in het Arabisch. Zijn verhalenbundels zijn meerdere keren bekroond en zijn in zo’n twintig landen verschenen. In de twaalf verhalen in deze bundel beschrijft hij de waanzin en de wreedheid van oorlog op een rauwe, donkere manier. De dood komt veelvuldig voor in zijn verhalen. Werkelijkheid en droomwerelden vlechten zich door elkaar. Zo is er een konijn dat een ei legt als voorbode van een bomaanslag, een wolf in de woonkamer, een lijk dat vanuit het mortuarium spreekt, een werknemer die geïnstrueerd wordt om lijken zo mooi en origineel mogelijk door de stad heen ten toon te stellen en een ontvoerde ambulancebroeder die van strijdende partij naar strijdende partij wordt doorgegeven. In zijn verhalen gebruikt de auteur wrange humor en een vlotte schrijfstijl die de lezer meevoert in de waanzin van oorlog en vluchtelingschap. Verberg tekst