I.L. Pfeijffer, die dichter en graecus is, wou met De antieken een aantrekkelijke geschiedenis van de klassieke literatuur schrijven, om op die manier ook niet klassiek gevormden te bereiken. In plaats van de traditionele indeling in Griekse en Latijnse literatuur, behandelt hij achtereenvolgens de literatuur van de Griekse stadsstaten (met archaïsch Griekenland en klassiek Athene) en de hellenistische literatuur (met Alexandrië, Romeinse republiek, Romeinse revolutie en Romeinse keizertijd). In een inleidend hoofdstuk motiveert hij die indeling en heeft hij het ook over de overlevering van de teksten en de uitspraak van de auteursnamen. Bij elke periode behandelt hij na een historische inleiding de verschillende genres. De christelijke literatuur komt niet aan bod. Het werk sluit af met suggesties voor verdere lectuur, een index van auteurs en een van literaire werken.

Hoewel de auteur zijn werk voor een breed publiek schreef, heeft hij zijn materie toch grondig behandeld. Meestal situeert hij de auteur (of het genre), geeft dan de inhoud van zijn werken en sluit af met een beoordeling. Ondertussen heeft hij ook aandacht voor de continuïteit en voor elementen als de Homerische kwestie, de oorsprong van het toneel en Homerische verwijzingen bij Vergilius. Af en toe gaat hij wel eens tegen appreciaties van 'professionele classici' in. Slechts in een paar gevallen bevatten zijn gedreven beweringen betwijfelbare informatie.

Vooral de aparte aanpak en toon vallen in deze literatuurgeschiedenis op. Als jurylid van een toneelwedstrijd evalueert hij de drie grote tragici en hij laat Aristoteles zelf de theorieën van zijn leermeester Plato bekritiseren. In verband met de filosofenscholen gebruikt hij termen als rector magnificus en emeritaat. Verder heeft hij het over de prefab-patronen in Homerus' werk, een lokaal songfestival i.v.m. de lyrici en de kwebbelcultuur in het klassiek Athene. In zijn soms overtrokken evaluaties komt dit eigen taalgebruik wel eens verrassend over, maar al te sterke uitspraken worden nadien verklaard en gerelativeerd.

Deze uitgave mist soms wel overzichtelijkheid. Heel wat auteurs (onder wie de Griekse lyrici en natuurfilosofen en de Romeinse biograaf Suetonius) krijgen geen aparte alinea. In een werk voor een ruim publiek zou men ook illustraties en wat meer aandacht voor de nawerking (van o.m. de tragediethema's) verwachten. Toch is dit een boeiende literatuurgeschiedenis. De auteur belooft aan leken met zijn verhaal "voorpret voor de eigenlijke pret" (de lectuur van de klassieke werken zelf), maar zijn soms originele visies garanderen voor ingewijden ook regelmatig napret. [Jef Ector] Verberg tekst

Dit handzame en smaakvol uitgegeven boek bevat een beknopte geschiedenis van de klassieke (Griekse en Romeinse) literatuur van de hand van de Leidse graecus en dichter Ilja Pfeijffer. Beginnend bij Homerus (rond 800 v. Chr.) worden bekende en minder bekende Griekse en Romeinse schrijvers en dichters behandeld tot aan de val van Rome in 476 na Chr. De indeling in tijdsblokken is onderverdeeld naar genre. Griekse en Romeinse schrijvers en dichters staan zo naast elkaar, wat een betere indruk geeft van hun werkelijke verhouding dan de kunstmatige scheiding tussen Grieks en Latijn in de meeste literatuurgeschiedenissen. De schrijftrant is levendig en origineel. Pfeijffer (1968) vertelt een vlot verhaal en spreekt de lezer soms toe in de je-vorm. Het boek is ook zonder voorkennis goed te lezen. Met registers op auteur en titel en literatuurverwijzing. Aanbevolen, zeker ook voor scholieren. Kleine druk.