Living with History 1914-1964 is een lijvig essaybundel die zich bevindt op het snijvlak van monumentenzorg en geschiedenis van de architectuur en stedenbouw. Het verzamelt een resem Engelse en Franstalige essays die gaan van academische en historische analyses tot kritische opiniestukken over het omgaan met historische monumenten tijdens de twee wereldoorlogen en hun werderopbouwperiode. Het boek is voortgevloeid uit een gelijknamig congres gehouden te Leuven en afgesloten te Ieper waar academici en conservators met mekaar in dialoog gingen.
Het eerste deel is gewijd aan de reconstructie van het vernielde erfgoed, en dit niet alleen na de wereldoorlogen, maar ook tijdens de (eerste) wereldoorlog. Dit laatste biedt een nieuwe invalshoek. Zowel historicus Marnix Beyen als kunsthistoricus Wolfgang Cortjaens tonen hoe Duitse kunst- en architectuurhistorici zoals Paul, zich tijdens de Eerste Wereldoorlog verrassend snel bekommerden om de bescherming van monumenten in de bezette gebieden. Hun internationale reputatie als pioniers van de erfgoedbescherming stond immers op het spel. Want door de destructie van de Duitse legertroepen hadden ze gezichtsverlies geleden. Het tweede deel van het boek focust op het erfgoed van de reconstructie. De wederopbouw na de Eerste Wereldoorlog wordt niet toevallig besproken aan de hand van vier studies in Vlaanderen, een streek die toen midden in de frontlinie lag. Voor de wederopbouw na de Tweede Wereldoorlog is gesteund op studies uit Kroatië, Frankrijk, Nederland, België en het Verenigd Koninkrijk. Verrassend zijn de gelijkenissen in problematiek en aanpak tussen de twee wederopbouwperiodes.
Een aantal thema’s vormen rode draden doorheen de essays. In meerdere hoofdstukken duikt het dilemma op tussen enerzijds een meer regionaal geïnspireerde reconstructie die het verleden celebreert, en anderzijds een internationaal, modernistische bouwstijl die tegemoetkomt aan de nieuwe eisen van de toekomst. Het begrip ‘klassieke renovatie’ krijgt een andere betekenis in diverse landen. In Nederland betekent het de terugkeer naar een ‘tijdloos classicisme’ uit de achttiende eeuw, in andere landen het teruggrijpen naar een regionale bouwstijl uit de bloeiperiode van die streek. Het belang van de lokale context is een ander terugkerend thema. Monumenten worden duidelijk niet meer als op zichzelf staande objecten beschouwd, maar wel in hun brede maatschappelijke en culturele context geplaatst, met de nodige aandacht voor de diverse actoren die erin opereerden. Naast architecten, stedenbouwkundigen, kunsthistorici en politici, konden dit net zo goed cultureel geëngageerde priesters zijn, concludeert kunsthistorica Zsuzsanne Böröcz in haar studie.
Met deze luxueuze publicatie, die heel wat origineel beeldmateriaal bevat, zijn de hoofdredacteurs Luc Verpoest en Nicholas Bullock erin geslaagd een kader en stand van zaken aan te reiken over het onderzoek naar Europees erfgoed in tijden van oorlog en wederopbouw in de twintigste eeuw. Het boek reikt effectief handvaten aan om de grenzen van het onderzoek en het debat te verleggen. [Els De Vos] Hide text